Απολογισμός : Η εμπειρία ενός ειδικευόμενου ψυχιάτρου στην ΕΚΨ ''Π. Σακελλαρόπουλος''

 Αφίσα από την ταινία επιστημονικής φαντασίας Solaris σε σκηνοθεσία του Andrei Tarkovsky που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Lem Stanislaw

«Η πιο μεγάλη τέχνη είναι να ξέρεις να αποχωρείς την κατάλληλη στιγμή»

-Friedrich Wilhelm Nietzsche

«Ο πόνος του να αποχωρίζεσαι είναι ασήμαντος μπροστά στη χαρά του να ξανασμίγεις»

-Charles Dickens

Τις προάλλες με κάλεσε η Μαρία για να μου μεταφέρει το νέο μου project. Μια εντολή κατευθείαν από την κεφαλή της εταιρίας. Να καταγράψω σε ένα σύντομο κείμενο την ολότητα της εμπειρίας μου αυτό το χρόνο που εργάζομαι στην ΕΚΨ.

Μια ευκαιρία.

Μια ακόμα ευκαιρία.

Από την αρχή αυτό φαντάζει σχεδόν αδύνατο. Αρχικά για το επίθετο ‘’σύντομο’’ και στη συνέχεια για το ρήμα ‘’καταγράψω’’.

Γιατί πώς μπορείς να καταγράψεις πιστά ένα συναίσθημα;

Ανάμεσα στην υπόσχεση, κατά τον Fromm, της αγάπης , στη γραπτή της αποτύπωση και την ωμή συναισθηματική της έκφραση, κρύβεται όλη η διαφορά του κόσμου.

Έτσι σκέφτηκα για ακόμα μια φορά να το παίξω εξυπνάκιας και να αλλάξω τους όρους της πρότασης. Να αποτυπώσω την εμπειρία μου με μια εικόνα.

Γιατί, ως γνωστόν, μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Άρα δέκα εικόνες θα έκαναν τη δουλειά και θα έβγαζαν το φίδι από τη φροντιστική του τρύπα.

Αλλά τί να επιλέξω;

Φωτογραφίες της δουλειάς; Γραφεία, Ιατρεία,  Δημαρχεία, Νοσοκομεία, Ψυχιατρεία, Πλατείες, Σχολεία, Πάρκα, Καφενεία;

Πολύ κακή ιδέα και σίγουρα όχι τόσο διασκεδαστική.

Ακόμα και αν όλα αυτά τα μέρη και ακόμα περισσότερα αποτελούσαν τον κύριο τόπο εργασίας μου αυτό το χρόνο.

Έμαθα για τη σημασία της κοινότητας, τις δυνατότητες που μου προσφέρει το σχολείο και την εκπαιδευτική παρακαταθήκη που μπορεί εν τέλει να συντηρηθεί μέσα από τέτοιες δομές.

Η αλήθεια είναι πως εργασιακά αισθάνομαι πλούσιος.

Γεμάτος περιστατικά που θα ζήλευε ο Ντοστογιέφσκι, κάθε μέρα κατρακυλούσα σε λογοτεχνικές αβύσσους ψυχοπαθολογίας και σχέσεων , και λάμβανα ενεργό ρόλο στην επίλυση των συγκρούσεων, οπλισμένος με ανθρωπιά, φάρμακα και την καθοδήγηση των εκπαιδευτών μου.

Έμαθα πως η ανθρώπινη σχέση θεραπεύει, πως το να ακούς πολλές φορές είναι σημαντικότερο στη θεραπεία από το να μιλάς. Πως η αναγκαιότητα του φαρμάκου ενισχύεται πολλαπλάσια όταν λειτουργεί ως προέκταση της σχέσης.

Έμαθα πως οξέα περιστατικά μπορούν να αντιμετωπισθούν στο σπίτι, πως υπάρχουν άτομα που ενδιαφέρονται, που θα σε στηρίξουν στις δύσκολες σου στιγμές. Το ψυχιατρείο, τα λουριά και οι ενέσεις ξεθώριασαν στο μυαλό μου και η εικόνα μιας οικογένειας που υπακούει στη δύναμη της ανάγκης και της ευθύνης έγινε κυρίαρχη. Μια οικογένεια όχι κατ’ ανάγκη βιολογική αλλά κοινωνική και κοινοτική.

Μια οικογένεια στην ανάγκη.

Εξοικειώθηκα με τους τρόπους λειτουργίας των θεσμών, με τη διασύνδεση με τις διάφορες δομές, με την πολυκλαδική αντιμετώπιση των περιστατικών. Συνεργάστηκα με άτομα της κοινότητας, εκπροσώπους θεσμών που, ενώ στην αρχή θεωρούσα πως αποτελούσαν προβληματική τροχοπέδη της δουλειάς μας, κράτος βίας και ενοχών, υπό προϋποθέσεις αποτέλεσαν αναπάντεχα σημαντικούς συμμάχους στον αγώνα για την ψυχική υγεία, τη διαχείριση και την αποτροπή.

Εμβάθυνα στις δράσεις και τις παρενέργειες της συντριπτικής πλειοψηφίας των ψυχιατρικών φαρμάκων, στις δράσεις και τις παρενέργειες της συντριπτικής πλειοψηφίας των κοινωνικών δομών στα όρια του συστήματος, στο περιθώριο, στη λυκοφωτική κατάσταση που ακροβατεί η ψύχωση, στο λυγμό της φύσης πάνω στην επιλογή, στα γονίδια που μπλέκουν με το περιβάλλον , στο τετελεσμένο πάνω στο μεταβλητό,  στη δυναστεία της ψυχιατρικής των ψυχομπάτσων που συγκρούεται με το ανθρώπινο τσουνάμι της ανάγκης. 

Γνώρισα το φόβο του στίγματος μιας ψυχικής ασθένειας στην κοινότητα.

Τη βία της ιεραρχίας.

Τη βία της συγχώρεσης.

Τη βία της αλλαγής.

Τη Βία που επιτάσσει η αρχέγονη ανάγκη για συμβίωση.

Δύσκολη γνώση. Επίπονη αλλά εν τέλει ανεκτίμητη.

Άρα να δείξω φωτογραφίες από τις διάφορες δράσεις; Περίεργο θα ήταν.

Εικόνες περιστατικών; Παράνομο θα ήταν.

Να επιλέξω να αναδείξω την εργασιακή μου κατάσταση, την εκπαίδευση που έλαβα, τη σωτήρια οικονομική επιβίωση, την τεράστια εργασιακή εξοικείωση; Άρθρα, σεμινάρια, ομιλίες, παρεμβάσεις, παιδοτόπους;

Ή κάτι άλλο;

Κάτι σημαντικότερο;

Γιατί εάν πρέπει να κρατήσω μόνο ένα πράγμα από αυτά που έμαθα αυτό τον καιρό, θα επέλεγα να κρατήσω την Ομάδα.

Τη δύναμη και τη δυναμική της. Τη νοητική σούπα με τις ιδέες, τις συμπεριφορές, τις προσωπικότητες που την απαρτίζουν. Τα χιλιάδες σχοινιά που επιβάλλουν την αλληλεπίδραση με τους άλλους. Τις διαφωνίες, τους τσακωμούς, τις χαρές, τα νεύρα και τις ελπίδες.

Τον ενθουσιασμό μετά από μια καλή ιδέα όπως τα ταξίδια team bonding που έγιναν μόνο στα όνειρά μας, την ομαδική απογοήτευση μετά από τριήμερο αργίας, το θυμό που εκφράστηκε ως φυσικός απότοκος της τριβής.

Προσωπικής, εργασιακής , ανθρώπινης.

Γιατί η ομάδα δεν είναι ένα πολυμηχάνημα  και τα μέλη της δεν είναι εργαλεία που αλλάζουν τη μορφή της. Δεν ήμασταν μηχανές, δεν είχαμε χρήσιμους και όχι χρήσιμους.

Η ομάδα είναι κάτι ζωντανό. Ένα πλήθος ατομικοτήτων που αλληλοεπιδρούν και απαρτίζουν ένα νέο μεγάλο οργανισμό. Όπου η τελική συνολική ικανότητά της, η δυναμική και η δράση της, είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των ξεχωριστών ικανοτήτων των μελών της.

Ένα ανθρώπινο σώμα στην ολότητα του, από διαφορετικά κύτταρα. Ένας ζωντανός πλανήτης προικισμένος με έννοιες πρωτόγονα σημαντικές σε εμάς και το συλλογικό μας ασυνείδητο. Με ρίζες και διαβρώσεις σε τμήματα αλληλεγγύης και συνεργασίας, αντλώντας νερό από αξίες και ιδέες προάγοντας τη συντροφικότητα.

Μια πολυμορφική σύνθεση ανθρώπινων χαρακτηριστικών με τη δυνατότητα της υπέρβασης του ανθρώπινου περιορισμού στον χρόνο και την αδράνεια, διατηρώντας παράλληλα την ανθρώπινη υπόσχεση και πέρα από την απώλεια.

Έναν Solaris από τα πιο τρελά όνειρα του Lem Stanislaw.

Ζωντανό ον που απαιτεί ως καύσιμο την ενέργεια των μελών της , με παραπροϊόντα την ταλαιπωρία και την αναγκαστική διαθεσιμότητα των ιδίων.

Αυτό είναι η ομάδα, και άλλα πολλά.

Η ομάδα δεν ξεχνά, ακόμα και αν ξέρει να αφήνει πίσω.

Γεμάτη με φαντάσματα του παρελθόντος, κύτταρα μέλη που έφυγαν από τη ζωή ή αποχώρησαν από τη θεατρική σκηνή, μιλούν και επικοινωνούν με αντιπρόσωπο τη μνήμη. Και κάθε απώλεια γίνεται αισθητή, όπως το χέρι που ακρωτηριάζεται γίνεται αισθητό με τον πόνο φάντασμα.

Κάτι μεγαλύτερο.

Κάτι δυνατότερο.

Κάτι διαφορετικό.

Αυτό που μας βγάζει από την αυτιστική μας μικρο-πραγματικότητα.

Αυτό που μας κινητοποιεί να αλλάξουμε, να υποσχεθούμε, να αναλάβουμε.

Ένα ταγκό της υποχρέωσης με την ευθύνη υπό τους ρυθμούς της καρδιάς.

Αλλαγές εντός και αλλαγές εκτός.

Γιατί η αλήθεια είναι πως τα εκτός χρειάζονται κάποιες σοβαρές αλλαγές, και στο μέλλον η ομάδα θα κληθεί να πάρει μέρος στην πραγματοποίηση τους.

Ποιες φωτογραφίες λοιπόν να επιλέξω;

Τη βραδιά καραόκε στη σκηνή του Αγγελόπουλου; Τα γενέθλια; Τα κλιμάκια; Τα ταξίδια; Τα τσίπουρα; Τις εξόδους; Το γεύμα αποχωρισμού;

Φωτογραφίες από τα μέλη της ομάδας; Αυτό θα ήταν το ιδανικότερο αλλά και ταυτόχρονα το πιο απρεπές. Αρχικά γιατί δεν τους έχω ρωτήσει και επίσης γιατί θα χανόταν το νόημα.

Η ικανοποίηση της δράσης θα αυτοαναιρούνταν στη συνειδησιακή μου αντίδραση.

Το σημαντικότερο πράγμα σε αυτή τη ζωή είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Όλα τα υπόλοιπα είναι χαρτοπόλεμος σε παιδικό πάρτι.

Οι ανθρώπινες σχέσεις και η υγεία που σου επιτρέπει να τις βιώσεις.

Σωματική και ψυχική.

Και αυτό είναι κάτι που κάνει τη δουλειά μας ανάρπαστη.

Το αποτέλεσμα στην αλλαγή.

Το αποτέλεσμα στην ποιότητα του βιώματος.

Η ικανότητα της ζωής να βρίσκει τρόπο να ανθίσει μέσα στα βράχια της σκληρής καθημερινής ρουτίνας. Να διορθώνει τον Jean Paul Sartre κάνοντας την κόλαση στους άλλους πραγματικό καταφύγιο.

Και αυτή είναι η τεράστια σημασία που είχε η εργασία μου για εμένα φέτος.

Μου έδωσε μια εναλλακτική.

Μια εναλλακτική στη φιλοσοφία.

Μια εναλλακτική στο όνειρο.

Μια εναλλακτική στην ψυχιατρική.

Και πλέον φεύγοντας μπορώ με σιγουριά να πω πως την άρπαξα.

Και θα την μεταφέρω σε όλη της την ένταση στη μελλοντική μου εργασία και τη ζωή μου.

Δεν μπορώ να πιστέψω πως έκανα αυτή τη δουλειά και αντί να πληρώνω με πλήρωναν.   

Μέχρι να ξανανταμώσουμε λοιπόν.

Γιατί ποιό το νόημα καταγραφής της εργασιακής μου εμπειρίας όταν μιλάμε πια για εμπειρία ζωής;

 

Με αγάπη